عروسک پارچه ای من!
عروسک‌ها دنیای عجیبی دارند! با دستان ما خلق می‌شوند و برای ما زندگی می‌کنند. شاید پوستشان از پارچه و چشمانشان دکمه‌ای باشد، اما زنده‌اند! آنقدری که تمام کودکی ما را، زنده کنند…
ولی از بین عروسک‌ها، آن‌هایی که خودمان ساختیم، لطف دیگری دارند. شاید به زیبایی بقیه نباشند اما عزیزترند و پر از خاطره…! با یک تکه پارچه و بازی نخ و سوزن و اگر خوش شانس بودیم، دکمه‌ها، حالا یک دوست تازه داشتیم. عروسک پارچه‌ای را بغل گرفته و ساعت‌ها با او می‌خندیدیم و بازی می‌کردیم.
آن خنده‌ها ارزش این را دارد که تا آخر این نوشته با من آموزش عروسک پارچه‌ای را دنبال کنی. پس دست مرا بگیر و با من بیا!
مواد لازم برای شروع
یک تکه پارچه سرگردان(بعدآ می‌گویم چه جنس‌هایی می‌توانی استفاده کنی!)
یک تکه نخ دم بریده(انواع مختلف نخ را هم بررسی می‌کنیم!)
یک سوزن تند و تیز(محض اطلاع، این هم توضیح می‌خواهد!)
وسایل جانبی(شامل هرچیزی که می‌خواهی به عروسکت اضافه کنی.)
یک کپه الیاف(این قسمت شامل اعضای داخلی عروسک است.)
یک تکه پارچه سرگردان
پارچه‌ها در عروسک سازی می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند. حواست را جمع کن که چه پارچه‌ای را برای این کار انتخاب می‌کنی! مهم‌ترین نکته این است که برای سلامت کودک مضر نباشد. پارچه‌های حساسیت‌زا، دردسرزا هم هستند!
فلانل: حواست باشد پارچه فلانل عروسک، نباید نازک باشد. پس به هیچ عنوان زیربار حرف فروشنده نرو! چون بیشتر آن‌ها پارچه فلانل نازک دارند که به درد کار ما نمی‌خورد!
کتان: عروسک سازی با کتان کار راحتی نیست! ولی یک نکته مهم: کتان‌ها حساسیت‌زا نیستند. کتان‌نخ یکی از ارزان‌ترین و بهترین پارچه‌ها برای شروع عروسک‌سازی است.
تریکو کشی: اگر می‌خواهی با آسان‌ترین راه ممکن عروسک بسازی قطعاً این پارچه گزینه مناسبی است. این پارچه مانند آنقوره است اما طرفداران بیشتری دارد. رنگ‌بندی مناسب، کیفیت، لطافت و از همه مهم‌تر خاصیت کشسانی، آن را در رده بهتری قرار می‌دهد.
پولیش: حتماً اسم عروسک‌های پولیشی به گوشت خورده؛ اگر نه قطعاً یکی از آن‌ها را بغل کرده‌ای! همان عروسک‌هایی که مانند خرس تدی نرم و پشمالو هستند! جنس پارچه پولیش بسیار مهم است. اگر نتوانی به راحتی آن‌ها را بشویی، پس از جنس خوبی برخوردار نیستند و ممکن است باعث حساسیت شوند. پارچه های پولیشی نرگسی، نیوسافت و سوزنی در عروسک‌سازی کاربرد بیشتری دارند.
مخمل: اشتباه نکن! این مخمل، مخمل خونه مادربزرگه، نیست! یک پارچه نرم و متفاوت است که بسیار در عروسک سازی کاربرد دارد. مخملی که برای دوخت لباس استفاده می‌شود با مخمل عروسک سازی فرق دارد. حواست باشد که این مخمل نباید پرز دهد، حساسیت‌زا باشد یا رنگ خود را از دست بدهد.
جیر گوزنی: این پارچه جنسی بسیار بادوام دارد و به راحتی قابل شستشو است. الگوهای زیادی را می‌توان با آن اجرا کرد و لذت برد.
نمدی: پارچه‌های نمدی هم برای لباس عروسک هم بدن آن، کاربرد دارند. رنگ‌های متنوعی دارند و ضخامت‌های متفاوت آن‌ها، به ما امکان می‌دهد تا بر حسب نیازمان، یک مورد را انتخاب کنیم.
کچه: هنر کچه دوزی برای طرح‌های زینتی کاربرد بسیاری دارد. کچه مشتی الیاف است که می‌توانی آن را به جای پارچه به کار ببری و عروسک‌هایی تازه با جنسی متمایز خلق کنی.
عروسک پارچه‌ای، رویایی بافته شده از تار و پود است.
یک تکه نخ دم بریده
نخ‌ها انواع مختلفی دارند و بسته به اینکه با چه پارچه‌ای کار می‌کنی یا کدام قسمت عروسک را می‌دوزی متفاوت‌اند. نخ‌های عمامه، موم‌زده، مکرومه و کنفی از ضخامت و استحکام بالایی برخوردارند. بنابراین اگر با پارچه‌های مقاوم کار می‌کنی خوب است از این‌ها استفاده کنی.
این را بدان که بهتر است پارچه‌های نازک‌تر، با نخ‌های ابریشمی، نایلونی، خیاطی یا نامرئی دوخته شوند. اما از بین تمام نخ‌ها، نخ کوبلن و نخ دمسه(همان نخ گلدوزی) بهترین انتخاب هستند. این نخ‌ها را می‌توان هم به صورت نازک و هم ضخیم به کار برد و جنبه زیبایی و زینتی بیشتری دارند.
یک سوزن تند و تیز
سوزن‌ها انواع بسیاری دارند اما برای عروسک سازی داشتن یک سوزن خیاطی ساده کفایت می‌کند. البته برای کار با نخ دمسه یا کوبلن نیاز به سوزن مخصوص کوبلن دارید. همچنین سوزن گلدوزی هم برای انجام هنرهای ظریف روی عروسک، ممکن است به کار بیاید.
اما اگر می‌خواهی با کچه کار کنی باید بگویم که یک سوزن کاملا متفاوت نیاز داری که به آن سوزن کچه دوزی می‌گویند. این سوزن شکل عجیب غریبی دارد! چون مجبور است کلی الیاف را به هم بدوزد تا یک عروسک زیبا داشته باشی.
وسایل جانبی
بسته به عروسکی که قصد درست کردن آن را داری، این وسایل متفاوت‌اند. مثلاً شاید بخواهی با پارچه یک دختر کوچولو درست کنی؛ آن وقت روبان‌های ساتن و پارچه‌ای یا خرج کار لباس، به کارت می‌آیند. اما در ساخت عروسک پارچه‌ای حیوانات نیاز به هیچ کدامشان نداری! اما می‌توانی چیز‌های دیگری به عروسکت اضافه کنی.
عموماً دکمه‌ها گزینه خوبی برای چشم‌های عروسک هستند. از دکمه‌های مختلف برای تزئین لباس یا بدن عروسک هم می‌توانی استفاده کنی.
یک کپه الیاف
الیاف‌هایی که بدن عروسک شما را پر می‌کند و حکم اعضای داخلی بدن او را دارند، نباید حساسیت‌زا باشند. این الیاف‌ها از جنس پلی استر یا پنبه هستند و اصولاً قیمت مناسبی دارند.
هرچند برای داخل عروسک نیاز نیست حتماً از این الیاف استفاده کنید. تکه پارچه‌های خرد شده، پشم شیشه، یونولیت و پنبه هم جایگزین‌های جالبی هستند.
حرف آخر
عروسک‌ها یک نقش مهم در کودکی ما دارند و آن بیدار کردن خلاقیت است. خلق تصویر ذهنی و پیاده کردن آن در قالب الگو و بازی با نخ و سوزن یک تمرین عالی برای بهتر شدن توانایی‌های نهفته ماست. دوره عروسک پارچه‌ای خلاق شو، می‌تواند شروع خوبی برای یادگیری این هنر زیبا باشد.
با آموزش عروسک پارچه‌ای به عروسک‌ها کمک می‌کنی تا دنیا را به رنگ خلاقیت تو در‌آورند.
پاسخ‌ها