با پرورش خلاقيت كودک خود را مسلح كنيم
خلاقیت چیست؟ خلاقيت و هوش چه ارتباطي با هم دارند؟ سوالی که ممکن است بارها و بارها از خودتان پرسیده باشید و بعد از پاسخ به این سوال پرسش سخت‌تری پیش روی شماست؛ آیا من فرد خلاقی هستم؟ آموزش خلاقيت و نوآوري نقش مهمي در زندگي پرچالش امروزه دارد و به منزله مرگ و حيات يك جامعه است. خلاقيت و نوآوري در اين روزگار پرفشار و استرس به قدري اهميت دارد كه اگر نتوانيم خلاقيت كودكان و نوجوانانمان را پرورش بدهيم از تغييرات پرسرعت و مشكلات و چالش‌ها نميتوانيم به آساني گذر كنيم. تكنيك خلاقيت ابزاريست كه مي‌تواند به ما در افزايش خلاقيت كمك كند. در اين مقاله قصد داريم تا همراه شما در دنیای خلاقیت قدمی بزنیم و به سوالات زير پاسخ بدهيم
خلاقیت چیست؟
پرورش خلاقيت
روی تاریک خلاقیت چيست؟
رابطه خلاقیت و هوش
خلاقیت چیست؟
خلاقيت از جمله موضوعاتي است كه هركسي با نگرشي خاص به آن مي‌نگرد و درباره چيستي و ماهيت آن سخنان زيادي وجود دارد. خلاقیت در فرهنگ لغت مترادف و هم معنی با خلق کردن و آفرینش معنا شده است اما شامل تعاریف دیگری هم هست. از نگاه دیگر میتوان گفت: خلاقیت توانایی ایده پردازی، ترکیب ایده‌ها یا بهبود ایده‌های قبلی به منظور بهبود عملکرد و کارایی است. بسياري از محققان سال‌هاي زياد عمرشان را صرف تحقيق پيرامون خلاقيت كرده‌اند. براي مثال:
گيزلين(1954) معتقد است خلاقيت ارائه‌ي كيفيت‌هاي تازه‌اي از مفاهيم و معاني است.
بارون(1969) خلاقيت را به عنوان توانايي ايجاد چيزي نو و بديع مطرح مي‌كند.
پارنز(1972) كنش بين دانش، تخيل و ارزيابي را خلاقيت ميگويد.
تايلور(1988) خلاقيت را شكل دادن تجربه‌ها در سازمان‌بندي‌هاي تازه مي‌داند.
استين(1974) ميگويد خلاقيت فرآيندي است كه نتيجه آن يك كار تازه‌اي باشد كه توسط گروهي در يك زمان به عنوان چيزي مفيد و رضايتبخش مقبول واقع شود.
با توجه به تعاريف گوناگوني كه از خلاقيت وجود دارد ارائه‌ي يك تعريف دقيق و علمي از آن مشكل است اما نقطه اشتراك تعاريف گوناگون خلاقيت “نو بودن” و “مفيدبودن” است. اين نو بودن بايد از طريق اكتشاف باشد نه از روي الگوريتم‌هاي از پيش موجود. مي‌توانيم باتوجه به اين وجوه اشتراك، خلاقيت را ايده‌اي نو و ارزشمند تعريف كنيم كه ا طريق اكتشاف حاصل مي‌شود.
پرورش خلاقیت
در نظريه نبوغ كه در گذشته مطرح بود، خلاقيت را منحصر به افراد به خصوصي مثل دانشمندان، اُدبا و… مي‌دانستند و به اين خلاقيت، خلاقيت خاص گفته مي‌شد. نگاه جديد به خلاقيت به عنوان مفهومي عام نگاه مي‌كند و خلاقيت را موهبتي الاهي و همگاني مي‌داند. خلاقيت به عنوان پتانسيل بالقوه در همه ما وجود دارد ولي خيلي از ما آن را بالفعل نكرده‌ايم و بايد تلاش كنيم تا با تمرين كردن خلاقيت و آموختن تكنيك‌ها و به كارگيري آن‌ها در خودمان خلاقيتمان را پرورش بدهيم.
یادتان باشد هرکسی شاگرد ممتاز باشد الزاما خلاق نیست!
روي تاريک خلاقیت چیست؟
در بسیاری از موارد و بسیاری از افراد خلاقیت یک ویژگی مثبت به حساب می‌آید اما همیشه اینجوری نیست. متأسفانه خلاقیت یک روی دیگر هم دارد که زیاد مفید نیست و گاهی باعث ضرر هم می‌شود. شخصیت‌هایي مثل پروفسور در سریال خانه کاغذی را به خاطر بیاورید، فردی خلاق ولی با انگیزه و هدف‌های اشتباه. از این دست مثال‌ها در دنیای جرم و جنایت بسیار وجود دارد که اکثرا روانه زندان شدند و عاقبت خوشی پیدا نکردند. برای اینکه گرفتار این بعد تاریک از خلاقيت نشویم باید همیشه مراقب افکار اهداف و انگیزه‌های خودمان باشیم و بعد “مفيد و ارزشمندبودن” در خلاقيت را فراموش نكنيم.
خلاقیت مثل یک کمد نیست که هر وقت به آن نیاز دارید درب کمد را باز کنید و از محتویات آن استفاده کنید. خلاقیت مثل خون در سراسر زندگی بشر جریان دارد و افراد خلاق بیشتر و کارآمدتر از آن بهره می‌برند و به هم نوعان خود کمک می‌کنند.
رابطه خلاقيت و هوش
برخلاف نگاه برخي از افراد باهوش بودن با خلاق بودن يكي نيست و لزوما هركسي كه باهوش باشد خلاق هم نيست. براي خلاقيت و نوآوري به هوش بالا نياز داريم اما اگر فرد باهوش و شاگرد ممتازي ديديد اون آدم لزوما فرد خلاقي هم نيست. خلاقيت مهارتي است كه با تمارين زياد مي‌توانيم آن را رشد و پرورش بدهيم و هوش در اين راه مي‌تواند كمك كند. يكي از اولين افرادي كه به تفاوت بين هوش و خلاقيت اشاره داشت گيلفورد بود. گيلفورد در مدل شناختي خود از دو نوع تفكر واگرا و همگرا نام مي‌برد. وي از تفكر همگرا با نام هوش و از تفكر واگرا با نام خلاقيت ياد مي‌كند كه البته در نظريات دانشمندان ديگر تفاوت‌هايي بين تفكر واگرا و خلاقيت مطرح مي‌شود.
در اين مقاله آموختيم خلاقیت چیست و با اهميت آموزش خلاقیت و پرورش خلاقیت آشنا شديم. خلاقيت و هوش دو مفهوم متفاوت از هم هستند و در ارتباط با فرزندانمان بايد به تفاوت اين دو توجه داشته باشيم. تكنيك خلاقيت به ما و فرزندانمان كمك مي‌كند تا بتوانيم خلاقيت بالقوه‌مان را بالفعل كنيم. خلاقيت و نوآوري ما را در مواجهه با فشار و استرس اين روزها ياري مي‌دهد و مي‌توانيم با گرفتن تصميم‌هاي خلاقانه با فشار كمتري از مسائل گذر كنيم. حال خوب است به اين جمله از تورنس توجه كنيم كه ميگويد در عصر پرفشار و استرس امروز آيا اسلحه‌اي جز خلاقيت مي‌شناسيد؟ پس بياييد توان خلاق كودكان و نوجوانانمان را توسعه بدهيم. آموزش خلاقيت و نوآوري به قدري اهميت دارد كه در دوره‌هاي آموزشي خلاقشو قصد داريم تا باتوجه به اهميت خلاقيت در زندگي كودكان اين مهم را در آن‌ها پرورش بدهيم و نقش كوچكي در بهتركردن آينده‌ي آن‌ها داشته باشيم.
خلاقیت مثل یک کمد نیست که هر وقت به آن نیاز دارید درب کمد را باز کنید و از محتویات آن استفاده کنید. خلاقیت مثل خون در سراسر زندگی بشر جریان دارد و افراد خلاق بیشتر و کارآمدتر از آن بهره می‌برند و به هم نوعان خود کمک می‌کنند.
پاسخ‌ها