مواد لازم برای ساختن یک نوجوان باهوش
شک نکن که تو باهوش ترین فردی هستی که خواهی شناخت! شاید بگویی که اینطور نیست. ولی بیا تا به تمام معلمانی که سرزنشت کردند یا تمام افرادی که از کم هوشی تو می نالند، ثابت کنیم که تو، بی نهایت باهوشی!
تعریف هوش و تعریف هوش نوجوان
اول از همه باید بدانیم اصلاً این هوش چیست؟! چگونه این مفهوم که intelligence هم نامیده می‌شود، همه دنیا را معطل خود کرده و تبدیل به پسوند معرفی افراد شده؟!
روانشناس‌های زیادی سعی کردند هوش را تعریف کنند. از گالتون وگاردنر و گتل و بینه گرفته تا اسپیرمن و گیلفورد، همه درباره هوش نظراتی داشته‌اند. نتیجه تمام این تعاریف به این جمله ختم می‌شود: «هوش، مفهومی انتزاعی است که به صورت توانایی‌های ما، در زمینه‌های مختلف، بروز می‌کند.»
در بحث هوش نوجوانان ارائه یک تعریف مناسب از هوش لازم وضروری است.
نظریه جنتلمن انگلیسی، چارلز اسپیرمن در مورد هوش نوجوانان
حال آیا همه انسان‌ها توانایی حل تمام مسائل را دارند؟!کمتر کسی پیدا می‌شود که در تمام زمینه‌ها از قابلیت و توانایی کافی برخوردار باشد. دیدن یک انسان همه کاره، جادویی و حتی ترسناک است!
اما شاید تو هم دوستانی داری که در زمینه‌های زیادی پیشرفت کرده‌اند و یا در تعداد زیادی از دروس نمرات خوبی می‌گیرند، اسپیرمن نظریه‌ای در این رابطه دارد. او دو عامل را زیرمجموعه هوش می‌داند:
عامل G : هوش عمومی و کلی یک فرد که شامل زمینه‌های زیادی می‌شود.
عامل S : هوش اختصاصی که زمینه خاصی را دربر می‌گیرد.
در نظریه چالز اسپیرمن شاگردهای زرنگ کلاس، که در بیشتر دروس نمرات بالایی می‌گیرند یا افرادی که در زمینه‌های زیادی درخشان‌اند و به آن‌ها نوجوان باهوش گفته می‌شود را، دارای عامل G بالایی می‌داند. اما مگر آقای اسپیرمن، افراد مورد آزمایشش را در چند زمینه توانسته بسنجد؟!
انسان و جهان درون و پیرامون او، پهناورتر از آن است که محدود شود. بنابراین بی‌نهایت توانایی وجود دارد که انسان بتواند آن‌ها را فراگرفته یا به کار ببندد. علت اینکه ما فردی را باهوش یا کم هوش تلقی می‌کنیم، این است که توانایی‌های اندکی را می‌شناسیم. شاید همان شخصی که در نظریه آقای اسپیرمن، عامل G بالایی دارد، حقیقتاً اینگونه نباشد و تنها در موارد مورد آزمایش، نمرات بالایی کسب کرده باشد. پس باید مبنای دامنه هوش را گسترده‌تر کنیم.
هوش، مفهومی سیال است که تمام سال‌های زندگی یک فرد را در بر می‌گیرد و همواره با تغییر رو به روست. شاید همین امر برای اثبات اینکه فردی باهوش یا کم هوش نیست، کافی باشد و به همین علت درک مفهوم هوش نوجوانان بسیار مهم و کلیدی است.
تقویت هوش نوجوان
دانشمندان، نوجوانی (12-20 سال) را فرصتی برای افزایش ضریب هوشی می‌دانند. اما بسته به محیط و شرایط زندگی افراد، این امر تفاوت دارد. با این حال چگونه باید هوش نوجوانان را تقویت کرد؟
نوجوان باهوش بودن، زیاد سخت نیست. فقط کافی است یکسری راهکارها را دنبال کنید.
- فعالیت‌های مربوط به حافظه
گرچه حافظه و هوش، دو مفهوم جدا هستند اما فعالیت‌های افزایش حافظه، روی هوش هم تأثیر مثبت دارند. این فعالیت‌ها، مهارت‌های زبانی و استدلالی را هم بهبود می‌بخشند.
ساخت پازل، حل کردن سودوکو، سعی در نواختن یک ساز، بازی با کلمات و … از جمله فعالیت‌هایی است که در تقویت حافظه و همچنین هوش کمک کننده است.
- فعالیت‌های کنترل اجرایی
کنترل اجرای فعالیت‌های شناختی پیچیده، بسیار مهم است. تمرینات این بخش از تو نوجوان باهوشی خواهد ساخت.
با انجام بازی‌های فکری و تشخیص اجسام با استفاده از حس لامسه هم سرگرم و هم خلاق می‌شوید.
- فعالیت‌های استدلال دیداری_فضایی
دانشمندان دریافتند، بهبود فعالیت‌های دیداری_فضایی منجر به بهتر شدن نمرات IQ می‌شود.
کار‌هایی مثل ساخت مدل‌های سه بعدی، ساخت شکل با استفاده از نقطه و خط، ساخت شکل با استفاده از منحنی، فعالیت‌های مربوط به مهارت‌های قیاسی، استدلال‌های کلامی، عددی و مفهومی زیرمجموعه این فعالیت‌ها هستند.
با مقایسه دو مفهوم(مثلاً کودکی و نوجوانی) و مقایسه و محاسبه مقدار (مانند ریال در مقابل دلار) در مسیر خلا‌ق‌تر شدن گام بردارید.
- یادگیری زبان‌های جدید
یک مطالعه نشان داده که وقتی زبان جدیدی یاد می‌گیری، مغز به صورت خودکار شروع به ترجمه مکالمات روزمره می‌کند. وقتی با آن زبان شروع به فکر کردن می‌کنی، ناگهان با تمرکز بهتر و اطلاعات جامع‌تری رو به رو می‌شوی. بنابراین برای یادگیری زبان دوم، درنگ نکن.
هر احباری بد نیست! مثل: آموزش اجباری!
شاید تو هم از مدرسه و درس چندان دل خوشی نداشته باشی! اما باید بدانی که ثابت شده؛ آموزش رسمی و یادگیری، تمرین مغز است و IQ که یکی از زیر مجموعه‌های هوش است در افرادی که تحت آموزش قرار گرفته اند، از یک تا پنج امتیاز، افزایش یافته است.
هوش نوجوانان قابل گسترش است. پس از امروز تلاش کن باهوش‌تر باشی.
حالا بیا تا هم به لیستی از کارهای مختلف نگاه کنیم که بسیار در تقویت هوش نوجوان مفید است. هرچند که بعضی از آن‌ها به ظاهر خیلی ساده و به دردنخور باشند!
برو خرید و قفسه‌ها را بررسی کن. سعی کن جنس جدیدی را برداری. مواد تشکیل دهنده آن را بخوان و درباره آن یا طریقه استفاده‌اش فکر کن.
ارتباطات اجتماعی بیشتری برقرار کن. برای نوجوان باهوش بودن، با دوستانت گپ بزن یا سعی کن با افراد جدیدی آشنا شوی.
غذاهای ناآشنا و جدید را امتحان کن تا عادات مغزت را به چالش بکشی. هوش نوجوان قابلیت‌هایی دارد که فکرش را هم نمی‌توانی بکنی!
بیشتر بیست سوالی بازی کن! یا سعی کن برای یک شیء ده کارکرد جدید پیدا کنی.
پیاده روی کن و سعی کن صداها، چهره‌ها، تصاویر و رایحه‌های جدید پیدا کنی.
جای خود را در کلاس یا خانه عوض کن. همیشه یکجا نشین و سعی کن از زاویه‌های مختلف به یک چشم‌انداز نگاه کنی.
اشیای آشنا را وارونه کن! مثلاً یک قاب عکس روی میزت یا تقویمی که هر روز آن را می‌بینی را برعکس کن. اینگونه شبکه مغز دچار درگیری می‌شود و سعی می‌کند که شکل ،رنگ و روابطی را که در این تصویر وجود دارد، بازنشانی کند.
ترتیب کارهای روزمره خود را عوض کن. اینگونه روزمرگی را دور ریختی و قسمت‌های بزرگی از قشر خارجی مغزت را پرورش داده‌ای.
اگر دست راستی هستی همین حالا شروع کن و با دست چپت بنویس و مسواک بزن! اگر هم دست چپی هستی که برو سراغ انجام کارها با دست راست! این موضوع کمک می‌کند که هر دو نیمکره مغزت را بیدار کنی.
لابد تو هم فکر می‌کنی هوش نوجوانان چه راه حل‌های عجیبی را برای تغییر انتخاب می‌کند! اینطور نیست؟!
ورزش کن و به سلامت جسمت اهمیت بده. طبق تحقیقاتی که در سال 2013 انجام شده تمرین طولانی مدت هنر رزمی تای‌چی می تواند تغییرات ساختاری در مغز ایجاد کند و در نتیجه حجم مغز را افزایش دهد. همچنین تای‌چی به کاهش استرس، بهبود کیفیت خواب و ارتقاء حافظه کمک می‌کند.
جزئیات ظاهر افراد را به خاطر بسپار و بعد سعی کن تا آن‌ها را به یاد آوری.
راهکارهای بالا برای ارتقای هوش نوجوان بسیار مفیدند. امیدوارم بعد از انجام لیست بالا، باهوش‌ترین نوجوانی باشی که می‌شناسی! یادت نرود، زندگی تو نباید بر اساس قضاوت دیگری بنا شود. تو باید بهترینِ خودت باشی.
برای نوجوان باهوش بودن، باید کاشف خوبی باشی.
پاسخ‌ها