استعداد کودک خود را کشف کنید.

آیا تا به حال به تفاوت هوش و استعداد فکر کرده اید؟ به روابط این دو با خلاقیت چطور؟ با داشتن آگاهی و کسب اطلاعات درباره‌ی این سه مفهوم، می‌توانید استعداد کودک و نوجوان خود را شناسایی کنید و همچنین خلاقیت او را نیز افزایش دهید. چه خوب است که از همان اوایل کودکی به دنبال کشف استعداد فرزندانمان باشیم.

“اگر موفقیت فرزندتان برایتان مهم است، حتما از دوران کودکی به هوش، کشف استعداد و پرورش خلاقیت او توجه کنید”

هوش چیست؟

هوش یک مفهوم انتزاعی است که می‌توان آن را توانایی ذهنی و قدرت تحلیل و یادگیری تعریف کرد. بسیاری از افراد فکر می‌کنند وقتی کسی در امتحانات مدرسه نمرات بالایی کسب می‌کند، او حتما فرد باهوشی است یا اگر کسی نمرات پایینی کسب می‌کند هوش پایینی دارد. درحالیکه این درست نیست. امروزه محققان به این نتیجه رسیده‌اند که فقط یک هوش وجود ندارد، بلکه انسان دارای چندین هوش است برای مثال فردی به نام گاردنر هوش‌های چندگانه را شامل این موارد می‌داند: هوش ریاضی، هوش فضایی، هوش کلامی، هوش وجودی، هوش میان فردی، هوش درون فردی، هوش موسیقایی، هوش جسمانی حرکتی و هوش طبیعت گرا. معلمان و والدین باید به دنبال تقویت جنبه‌ای از هوش در کودک یا نوجوان باشند که در آن عملکرد بهتری دارد. اما نکته‌ی قابل توجه این است که بسیاری از ما فکر می‌کنیم همین که کودک یا نوجوانمان هوش (IQ) بالایی داشته باشد، در آینده موفق‌تر خواهد بود درحالیکه هوش هیجانی (EQ) تاثیر بیشتری در موفقیت فرد دارد. هوش هیجانی به معنای شناسایی هیجانات و کنترل کردن آن‌ها است. بنابراین توجه به این بعد از هوش کودک و نوجوان نیز بسیار مهم است. این نکته را نیز مد‌نظر داشته باشید که هوش نوجوانان را کمتر از هوش کودکان می‌توان تغییر داد و تغییر میزان بهره هوشی در سنین کودکی راحت‌تر است.

استعداد کودکان

استعداد هر فرد مشخص می‌کند که چه کاری را می‌تواند با بیشترین بهره‌وری انجام دهد. مثلا کودکی که ریاضی را به راحتی و با صرف زمان کمتری یاد می‌گیرد، به این معناست که او در ریاضی با استعداد است. دوران کودکی بهترین سن برای شناسایی استعداد کودکان است. هر چه در سنین پایین‌تر این استعداد کشف شود، بهتر می‌توان آن را شکوفا کرد. با شناسایی استعداد کودکان در این سن، زمینه‌ی موفقیت آنان در آینده فراهم می‌شود. برای اینکه ببینید کودکتان در چه زمینه‌ای استعداد دارد، اول باید ببینید به چه چیزی علاقه دارد و در آن توانایی دارد. مثلا کودکی که به نقاشی کشیدن بسیار علاقه دارد و به خوبی نقاشی‌های زیبایی را ترسیم می‌کند، این نشان از استعداد او در نقاشی کشیدن است.

تفاوت هوش و استعداد چیست؟

تفاوتی که بین هوش و استعداد وجود دارد این است که هوش توانایی بالای فهمیدن و درک کردن است اما استعداد، توانایی خاصی است که فرد در خود دارد. هوش و استعداد رابطه‌ی تنگاتنگی با یکدیگر دارند. به طوری که با شناسایی جنبه‌ایی از هوشی که فرد در آن قوی‌تر است و همچنین شناسایی علاقه کودک، می‌توان استعداد وی را کشف کرد و با آن را تقویت کرد و گسترش داد. در نتیجه می‌توان خلاقیت او را نیز پرورش داد. هوش در افراد مختلف به میزان متفاوت وجود دارد اما استعداد هر فردی ممکن است با استعداد فردی دیگر متفاوت باشد.

خلاقیت

خلاقیت به معنای به وجود آوردن چیزی است که وجود ندارد. خلاقیت چیزی نیست که فرد در درون خود داشته باشد، بلکه امری آموختنی است و با استفاده از راهکار‌هایی می‌توان آن را تقویت کرد. از همان سنین کودکی باید خلاقیت کودکان را افزایش داد و البته باید این کار تا بزرگسالی ادامه داشته باشد. برای مثال در سنین نوجوانی که بچه‌ها غرق در درس می‌شوند، ممکن است از خلاقیتشان کاسته شود. بنابراین، توجه به خلاقیت نوجوان نیز به اندازه‌ی کودکان مهم است.

با انجام این چند تمرین می‌توانید هوش و خلاقیت کودکان و نوجوانان را پرورش دهید:

کار‌های چالش برانگیز انجام دهید.

مهارت‌های هنری انجام دهید.

سعی کنید از زوایای مختلف به مسائل نگاه کنید.

سعی کنید کار‌ها را به بهترین و خاص‌ترین شکل انجام دهید.

نکته‌ی مورد توجه این است کسی که خلاق است لزوما هوش یا استعداد بالایی ندارد. ممکن است فردی خلاق باشد اما هوش چندان بالایی نداشته باشد. برای درک بهتر تفاوت خلاقیت و هوش، می‌توان گفت فردی که باهوش است ولی خلاقیت بالایی ندارد، می‌تواند راه حل‌های قدیمی را به خوبی ارائه کند، ولی فردی که خلاق است، راه حل‌های تازه و جدید ارائه می‌کند. لازم به ذکر است فردی که هوش پایینی دارد، نمی‌تواند خلاق باشد. یک فرد خلاق هوش متوسط به بالا دارد.

افراد خلاق معمولا دارای ویژگی‌های زیر هستند:

افراد خلاق تفکر واگرا دارند.

آن‌ها بین چیز‌هایی که ارتباطی با هم ندارند روابطی کشف می‌کنند که افراد عادی آن را نمی‌بینند.

رویا پردازی می‌کنند.

کنجکاو هستند.

معمولا هنرمند و ریسک پذیر هستند.

همانظور که بیان شد، یکی از نکات مهمی که والدین و معلمان باید در تربیت کودکان و نوجوانان لحاظ کنند، کشف استعداد آن‌ها است. پس از شناسایی استعداد، باید با هوش و زیرکی، استعداد کودکان و همچنین استعداد نوجوانان را پرورش داد و در کنار آن خلاقیت او را نیز تقویت کرد. این سه عامل در کنار هم می‌تواند آینده‌ی درخشانی را برای فرد رقم بزند.​