کودک باهوش کیست؟
باتوجه به اینکه هوش کودک از موضوعاتی است که بسیاری از والدین به دنبال تقویت آن هستند، در این مقاله به روش‌های افزایش هوش کودکان، نشانه‌های کودک باهوش و مواردی از این قبیل می‌پردازیم. برای افزایش هوش در کودکان، بهتر است قبل از به دنیا آمدن کودک مواردی را انجام داد. مثلاً خواندن قصه برای جنین و صحبت کردن با او، خواندن قرآن که باعث آرامش و کاهش اضطراب مادر و جنین می‌شود و همچنین تامین مواد مغذی و خوردن خوراکی‌هایی مانند گردو، مویز و خرما که می‌تواند در رشد هوش جنین موثر باشد. پس از تولد نیز می‌توان با انجام فعالیت‌هایی هوش کودک را افزایش داد. در دوران نوزادی بغل کردن و بوسیدن نوزاد بهترین روش است. یادگیری و نواختن ساز، انجام بازی‌های فکری، پرسیدن سوالات چالشی، ورزش کردن، رژیم غذایی مناسب و… در دوران کودکی می‌تواند کمک شایانی به افزایش هوش کودکان بکند. البته این نکته را نیز باید مدنظر قرار داد که مقداری از ضریب هوشی وابسته به وراثت افراد است و میزان کمی از آن را از طریق محیط و آموزش می‌توان پرورش داد.
از جمله کارهای مهمی که والدین باید در این زمینه انجام دهند، شناسایی استعداد کودکشان است. والدین باید متوجه بشوند که کدام جنبه از هوش های نه‌گانه‌ی گاردنر در فرزندشان بیشتر وجود دارد و سعی کنند آن را تقویت کنند تا در آینده فرزندشان بتواند موفقیت بیشتری کسب کنند.
نشانه‌های بالا بودن هوش کودکان:
معمولا زیاد سوال می‌پرسند
زبان باز کردن کودک قبل از 14 ماهگی می‌تواند نشانه‌ی هوش بالای کودک باشد
معمولا مهارت‌ها را زودتر از همسالان خود یاد می‌گیرند
تمرکز بالایی دارند، کمتر درگیر حواس‌پرتی می‌شوند
اغلب خلاقیت بالایی دارند
آیا کودکان باهوش، والدین باهوشی دارند؟
ارتباط وراثت و هوش چیست؟
سوالی که اغلب والدین در مورد هوش کودک خود دارند این است که هوش کودک به چه کسی می‌رود؟ در این مورد ژن پدر غالب است یا مادر؟ تحقیقات زیادی نشان داده‌اند هوش از مادر به ارث می‌رسد. اما پس از تولد پدران نسبت به مادران نقش بیشتری در افزایش هوش کودکان دارند و کودکانی که وقت بیشتری را با پدر خود می‌گذرانند، IQ بالاتری دارند. اما به گفته‌ی برخی از محققان، نمی‌توان به ارث بردن هوش را صرفا از مادر یا صرفا از پدر دانست. الزاماَ نمی‌توان گفت پدر و مادر باهوش، فرزند باهوش به دنیا می‌آورند یا والدین کم‌هوش حتما فرزندی با ضریب هوشی پایینی به دنیا می‌آورند. البته همانطور که بالاتر هم به آن اشاره شد، حدود نیمی از میزان ضریب هوشی ارثی است و نیمی دیگر آن وابسته به عوامل محیطی و تربیت والدین است.
تست هوش خوب است یا بد؟
“تست‌های هوش خیانت به هوش کودکان و آینده‌ی آنها است!”
توصیه‌ی اکیدی که می‌شود این است که به هیچ وجه والدین آزمون‌های هوش از فرزندانشان نگیرند. زیرا وقتی والدین ببینند کودکشان ضریب هوشی خوبی دارد، توقعشان از کودک بالا می‌رود و او را به سمت کلاس‌های مختلف هدایت می‌کنند و به کودک فشار بیش از حد وارد می‌کنند و اجازه‌ی کودکی کردن و لذت بردن از دنیای کودکانه را به او نمی‌دهند. همینطور اگر کودکشان نمره‌ی پایینی در این آزمون‌ها کسب کند، او را به یادگیری و آموزش ترغیب نمی‌کنند و شانسی برای کسب مهارت و داشتن آینده بهتر به کودک نمی‌دهند.
به‌جای دادن تست هوش به کودک خود امکان تجربه کردن، مشاهده کردن و پرسیدن بدهید. به علاوه رشد یافتن کودک در محیطی خلاق و به دور از اجبار در یافتن هوش و استعداد کودک و پرورش آن بسیار کمک کننده است.
هوش خردسالان
حال به بررسی هوش کودکان دو و سه ساله می‌پردازیم. کودکان در این سنین بسیار کنجکاو هستند. آنها سوالات زیادی از والدین خود می‌پرسند. ممکن است کودکان بسیاری در این سنین دیده باشیم که، درباره‌ی چیستی و چرایی امور سوال می‌کنند. نحوه پاسخ به سوالات کودکان بسیار مهم است و می‌تواند حقیقت جویی را در آنها تقویت یا تضعیف کند.
با این راهکار‌ها کودک باهوش خردسال، با‌هوش‌تر می‌شود:
خواندن کتاب داستان
نقاشی کشیدن
ساخت کاردستی
استفاده از اسباب بازی‌های مناسب مثل خانه سازی، پازل و …
انجام بازی‌های حرکتی-جسمی
هوش کودکان پیش دبستانی
دوره پیش‌دبستانی از جهت اینکه کودکان را برای ورود به دنیایی بزرگ‌تر آماده می‌کند، مقطع بسیار مهمی است. انتخاب نوع آموزش و به خصوص انتخاب محل تحصیل در این سن بسیار مهم است. زیرا در رشد مهارت‌های اجتماعی، شناختی، حرکتی و … کودک می‌تواند تاثیر گذار باشد. کودکان پیش‌دبستانی به مرحله‌ی هوش عملی نزدیک شده‌اند. یعنی فعالیت‌هایشان حسی و تجربی است. حافظه‌ی آنها در این سن بسیار قوی عملی می‌کند. آنها می‌توانند اشیاء را بر اساس اندازه، شکل، رنگ و… دسته بندی کنند. رشد ذهنی کودک در این دوره بسیار مهم است. با تقویت مهارت‌های ذهنی در این سن، تفکر منطقی، قدرت حل مسئله و خلاقیت آنها پرورش پیدا می‌کند.
هوش کودکان بیش‌فعال
بیش‌فعالی اختلالی است که در فرد به شکل فعالیت بیش از حد، عدم تمرکز و رفتارهای تکانشی بروز پیدا می‌کند. بسیاری از والدین فکر می‌کنند که کودک بیش‌فعالشان نمی‌تواند مانند بقیه‌ی دانش آموزان درس بخواند درحالیکه این کودکان نیز مانند بقیه می‌توانند تحصیل کنند اما ممکن است به دلیل عدم تمرکزشان نتوانند بر دروس حفظی تمرکز زیادی داشته باشند. ولی می‌توانند در سایر زمینه‌ها موفق باشند. نمی‌توان گفت کسی که به اختلال بیش‌فعالی مبتلا است هوش بالا یا هوش پایینی دارد. به طور کلی بیش‌فعالی تاثیری در میزان هوش ندارد. نکتهی مهم این است که فرد مبتلا به اختلال بیش‌فعالی با هر میزان بهره هوشی، باید مداخلات درمانی را انجام دهد.
با توجه به نکاتی که گفته شد، هوش کودکان در ابتدای تولد با یکدیگر متفاوت است. اما بعد از تولد میزان هوش کودک ثابت نمی‌ماند و با توجه به شرایط محیط، آموزش و سایر متغیر‌ها کم یا زیاد می‌شود. والدین و حتی مربیان، به جای اینکه به دنبال عدد ضریب هوشی کودک باشند، باید به دنبال شناسایی هوشی که کودک در آن بهتر عمل می‌کند، باشند و آن را پرورش دهند. کنجکاوی، خلاقیت زیاد، تمرکز بالا و… از نشانه‌هایی هستند که اگر در کودک خود مشاهده کردید می‌تواند گویای این باشد که شما کودک باهوشی دارید.
پاسخ‌ها